1) Araştırma Problemini Kesinleştirin

Amaç, kapsam ve sınırlılıkları netleştirin.

Çerçeveleme için PICO/PEO (nüfus-müdahale-karşılaştırma-sonuç / nüfus-maruz kalma-sonuç) gibi şablonları kullanın.

Anahtar kavramları ve eşanlamlılarını listeleyin.

2) Anahtar Kelime Stratejisi Oluşturun

Eşanlamlılar, kökler ve varyantlar: “rehabilitation/therapy/management” gibi.

Kontrollü sözlükler: MeSH (tıp), Emtree (eczacılık), ERIC Thesaurus (eğitim) vb.

Operatörler:

AND (kesişim), OR (birleşim), NOT (hariç)

Tırnak ile tam ifade: "digital health"

Truncation: rehab* ⇒ rehabilitation, rehabilitative…

Örnek sorgu:

("digital health" OR telemedicine OR "mHealth") AND (satisfaction OR "patient experience") AND (hospital* OR "primary care")

3) Uygun Veri Tabanlarını Seçin

Genel: Google Scholar, Scopus, Web of Science

Alan odaklı örnekler: IEEE Xplore (mühendislik), PubMed (sağlık), PsycINFO (psikoloji), ERIC (eğitim), JSTOR (sosyal bilimler)

Gri literatür: tezler, raporlar, politika belgeleri (üniversite kütüphaneleri, kurumsal arşivler)

4) Dahil/Haricî Kriterleri Tanımlayın

Dahil: tarih aralığı, dil, hakemli dergi, örneklem tipi

Haricî: metodolojik zayıflıklar, yeterli veri sunmayan çalışmalar

Kriterleri protokol halinde yazın; şeffaflık sağlar.

5) Tarama, Eleme ve PRISMA Akışını Tutun

Başlık–özet değerlendirmesi → tam metin değerlendirmesi sırasını izleyin.

Çift kör/çift değerlendiriciyle yanlılığı azaltın.

PRISMA akış şemasına uygun olarak “bulunan–çıkarılan–dahil edilen” sayılarını kaydedin.

Yinelenen kayıtları deduplikasyon ile temizleyin.

6) Kalite Değerlendirmesi (Critical Appraisal)

Yöntemsel kaliteyi sistematik kontrol edin:

CASP, Joanna Briggs, Cochrane Risk of Bias kontrol listeleri

Çalışma tasarımına uygun listeyi seçin (RCT, kohort, nitel vb.).

7) Veri Çıkarma (Data Extraction) Tablosu

Yazar–yıl–ülke, örneklem, yöntem, araçlar/ölçekler, temel bulgular, sınırlılıklar sütunlarıyla standart tablo hazırlayın.

Kodlama şeması belirleyin; nitel çalışmalarda tema/kategori yapısı ekleyin.

8) Sentez ve Yorum

Anlatı (narrative) sentez: Temalar/alt temalar üzerinden.

Nicel sentez (meta-analiz): Uygun ise etki büyüklüğü ve heterojenlik analizleri.

Bulguları araştırma sorusu ve kuramsal çerçeve ile ilişkilendirerek yorumlayın.

9) Atıf Yönetimi ve Raporlama

Zotero, Mendeley, EndNote ile kaynakları yönetin; tek tıkla stil değiştirin (APA/IEEE/Harvard…).

Raporda yöntem şeffaf olsun: veri tabanları, tarih, filtreler, tam sorgu dizgeleri.

Ekler bölümünde: arama stratejileri, kalite formları, veri çıkarım tabloları.

Sık Yapılan Hatalar

Sadece tek bir veri tabanına güvenmek

Eşanlamlı/çeviri terimleri ihmal etmek

Dahil/haricî kriterleri sonradan değiştirmek

Kalite değerlendirmesini atlamak

PRISMA akışını ve arama dizgelerini raporlamamak

Hızlı İpuçları

Önce pilot arama yapın; kelimeleri ve filtreleri kalibre edin.

Zaman damgası ekleyin: tarama tarihleri, güncellemeler.

Gri literatürle yayın yanlılığını azaltın.

Kütüphaneci/alan uzmanından kısa bir metodoloji kliniki alın.

HızlıTez ile Profesyonel Destek

HızlıTez olarak; literatür stratejisi kurulumu, anahtar kelime/MeSH planı, veri tabanı taraması, PRISMA raporlaması, kalite değerlendirmesi ve kaynakça yönetimi (Zotero/Mendeley) konularında uçtan uca destek sağlıyoruz.

 İletişim: +90 536 794 84 26